Poniżej znajdziecie moją subiektywną listę książek, które warto mieć na swojej rodzicielskiej półce. Oczywiście, wartościowych książek jest na rynku o wiele więcej ( i wciąż powstają nowe!) dlatego przyznaję, że trudno było wybrać te najważniejsze:

Na dobry początek

Wielu przyszło lub świeżo upieczonych rodziców często pyta mnie od jakiej książki zacząć swoją przygodę ze świadomym rodzicielstwem? Moje hity to:

1. Nie przydeptuj małych skrzydeł, Katarzyna Wnęk-Joniec: mała i króciutka książka o wielkiej mocy. Pokazuje świat potrzeb i emocji małego dziecka widziany z jego perspektywy. Książka, która pomaga w chwilach zwątpienia, w trudniejszych momentach rodzicielstwa. Warto polować na nią na portalach aukcyjnych lub wypożyczyć z biblioteki.

2. Mocno mnie przytul. Jak zbudować i utrzymać silną więź w rodzinie, Carlos Gonzalez: książka-apel napisana przez hiszpańskiego pediatrę do rodziców. Jej autor pokazuje, jak często zagubieni opiekunowie sięgają po metody wychowawcze zupełnie sprzeczne z naturą i prawdziwymi potrzebami dziecka. Poradnik, który odwraca do góry nogami spojrzenie na współczesna wychowanie i wzmacnia naturalną intuicję, którą posiada w sobie każdy rodzic.

Rozwój dziecka:

Na półkach w księgarni znajdziecie kilkanaście różnych tytułów książek dotyczących rozwoju dziecka. Wiele z tych pozycji skupia się tylko na rozwoju fizycznym, prawie zupełnie pomijając rozwój psychiczny dziecka ( albo opisując go w sposób bardzo ‘medyczny’). Przyznaję, że w chyba nie ma poradnika idealnego w tym temacie- właściwie w każdym możecie napotkać na ‘dobre’ rady, które niekoniecznie są dobre ( z punktu widzenia najnowszych badań psychologicznych) :

1. Co się tam dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, Lise Eliot: książka, która w przystępny sposób dostarcza solidną wiedzę na temat tego, jak rozwija się mózg dziecka naposzczególnych etapach jego rozwoju. Nie znajdziecie tu raczej konkretnych rad dotyczących wychowania- jestem jednak przekonana, że po przeczytaniu tej książki lepiej zrozumiecie swoje dziecko, jego reakcje, potrzeby i emocje.
2. Twoje dziecko. Od momentu narodzin do piątego roku życia, Penelope Leach: książka-kompendium wiedzy na temat rozwoju dziecka w pierwszych latach życia. Bogato ilustrowana, pełna konkretnych rad i wskazówek. Co ciekawe, pomimo tego, że poradnik został wydany w latach 90-tych, nie znajdziecie tam behawioralnych metod postępowania ( typu kary, nagrody, time-outy). W zamian autorka proponuje nam podejście oparte na szacunku do małego człowieka, jego potrzeb, emocji i rozwoju. Główny minus tej książki to jej dostępność- do upolowania tylko w bibliotekach lub portalach aukcyjnych.   
3. Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy, Frances L.Ilg, Louise Bates Ames, Sidney M. Baker: konkretny poradnik dotyczący rozwoju psychicznego dziecka. Być może nie jest idealny i można by znaleźć klika uwag dotyczących oferowanych w nim rad, ale ja często polecam go rodzicom. Mam wrażenie, że ta książka w sobie coś co uspokaja- okazuje się, że nie tylko moje dziecko tak ma, że to tylko pewnie etap rozwoju. To, co wyjątkowo podoba mi się w tym poradniku to jego przejrzystość- łatwo znaleźć odpowiedź na dane pytanie, które nas bieżąco trapi.

Zrozumieć dziecko: 

Są takie książki, które pozwalają spojrzeć na dziecko trochę z innej, głębszej strony:

1. Zrozumieć dzieci. Jak kształtuje dzieci ewolucja, Herbert Renz-Polster: muszę przyznać, że to jedna z  książek, które dażę ogromnym sentymentem. Pamiętam, jak czytałam ją w pierwsze ciąży i jak dużo spokoju wniosła ona w moje podejście do wychowania. Książka przede wszytskim uświadamia, jak warto być czujnym ślepo wierząc w rady, z jakimi spotkacie się po urodzeniu dziecka. Czytając ją odkryjecie np. że dziecięce niespanie, przywiązanie do opiekuna czy niejedzenie warzyw są w dużej mierze częścią naszej ewolucji.
2.  Twoje kompetentne dziecko. Dlaczego powinniśmy traktować dzieci poważniej? Jesper Juul: książki duńskiego terapeuty rodzinnego właściwie już na stałe weszły w kanon lektur obowiązkowych dla każdego rodzica. Jeśli do tej pory nie przeczytałeś żadnej z jego pozycji- najwyższy czas to nadrobić. To jedna z tych książek, po przeczytaniu której twoje spojrzenie na wychowanie może się zupełnie zmienić.

3. Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację, Agnieszka Stein: to jedna z tych książek, które zmieniły moje myślenie o rodzicielstwie i wychowaniu dziecka. Napisana z wielkim szacunkiem do małego człowieka i jego potrzeb. Poradnik, który uświadamia, że najważniejszym aspektem wychowania jest relacja.

Być bliżej dziecięcych emocji

Dorosłym często trudno zrozumieć świat dziecięcych emocji. Bywa, że wydają się nam one przesadzone i nieadekwatne- w końcu jak można się tak złościć, tak buntować? Dla rodziców, którzy czują się zagubieni w świecie dziecięcych przeżyć i chcieliby lepiej nauczyć się radzić sobie z ich emocjami polecam:

1. W sercu emocji dziecka. Poradnik, który milionom rodziców otworzył drogę do zrozumienia własnych dzieci, Filliozat Isabelle: książka, która pomaga poczuć dziecięce emocje, a przy okazji daje wytchnienie tym rodzicom, którzy niepokoją się, że ich dziecko jest za bardzo wybuchowe, nadaktywne czy zbyt bojaźliwe. Poradnik, w którym znajdziecie wiele konkretnych i codziennych przykładów sytuacji i sposobów, w jaki reagować na dziecięce emocje.
2. 

2. Self-reg. Jak pomóc dziecku nie dać się stresowi i pomóc żyć pełnią życia, Stuart Shanker: nie znam tej książki w polskiej wersji językowej, ale wersję anglojęzyczną uwielbiam! Poradnik, po przeczytaniu którego twoja perspektywa patrzenia i rozumienia dziecięcych emocji ulegnie diametralnej zmianie. Dzięki tej książce zyskasz pewność, że złe czy niegrzeczne dzieci po prostu nie istnieją…

3. Zintegrowany mózg- zintegrowane dziecko, Daniel J. Siegel, Tina Bryson: nie będą ukrywać tego, że jestem wielką fanką profesora Siegela. Jak mało kto potrafi w przystępny sposób przełożyć naukową wiedzę (tu z dziedziny neuronauk) na codzienną rzeczywistość. Książka ta pokazuje, jak bardzo zwodnicze bywają ‘tradycyjne’ metody wychowawcze na rozwój mózgu dziecka. Znajdziesz tu wiele wskazówek dotyczących radzenia sobie z emocjami dziecka.

Dogadać się z dzieckiem:

Czasem nie jest łatwo porozumieć się nam z własnym dzieckiem, a nasza wzajemna relacja zaczyna się rwać. W takich momentach warto sięgnąć do:

1. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły, Adele Faber, Elaine Mazlish: poradnik, który w przystępny sposób nauczy cię dobrej komunikacji ze swoim dzieckiem. Istnieją przeróżne wersję tej książki ( jak mówić do nastolatków, jak mówić, żeby dzieci się uczyły itp). Osobiście najbardziej lubię sięgać po te najbardziej klasyczne książki Faber&Mazlish: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały albo Wyzwoleni rodzice ( krótsza, bardziej skondensowana wiedza).

2. Wychowanie bez nagród i kar. Rodzicielstwo bezwarunkowe, Alfie Kohn: czy jedyną metodą wychowania dzieci są nagrody i kary? Psycholog Alfie Kohn w swojej książce pokazuje, jakie konsekwencje może przynieść naszym dzieciom nagradzanie (a także chwalenie) i karanie w długoterminowej perspektywie. Z jego poglądami można się zgadzać lub nie, ale jedno jest pewne- to relacja powinna stanowić fundament wychowania, a nagrody/kary często tę relację niszczą.

3. Rodzicielstwo przez zabawę, Lawrence J. Cohen: czy  wychowanie musi być aż tak bardzo poważne? Ta książka pokaże wam, że dobre rodzicielstwo to nie tylko odpowiedzialność, ale przede wszystkim dobra zabawa. Bo  tym, co najbardziej potrzebują od nas dzieci są wspólne przepychanki na kanapie czy skakanie po kałużach- to właśnie te momenty napełniają wewnętrzny kubeczek dziecka. Poradnik, którzy uczy, jak i dlaczego warto wrzucić na luz.

Dla utrudzonych rodziców:

Bycie rodzicem nie jest łatwe, zwłaszcza jeśli chcemy to robić dobrze. Ale mam też w sobie głębokie przekonanie, że rodzicielstwo jest też ogromną szansą na poznanie i rozwój siebie.

1. Świadome rodzicielstwo. Wychowaj szczęśliwe dziecko dzięki większej samoświadomości, Daniel J. Siegel: książka, która uświadamia, jak wiele trudnych dla nas zachowań  dziecka, bierze się z naszych własnych, często nie do końca uświadomionych, doświadczeń z własnego dzieciństwa. Daniel Siegel pokazuje, że bycie rodzicem to przede wszystkim praca na sobą samym.

2. Dary niedoskonałości, Brene Brown: można by powiedzieć, że książka ta nie ma nic wspólnego z rodzicielstwem. Ale to tylko pozory. Jej autorka- psycholog i pracownik społeczny, jako jedna z nielicznych w dzisiejszym świecie ośmiela się głośno mówić o naszych codziennych porażkach i błędach. Książka, która uczy jak być dla siebie dobrym, jak nauczyć się kochać siebie samego i swoje niedoskonałości- i czerpać z tego siłę.