“Małe dziecko, by się dobrze rozwijało i wzrastało w poczuciu bezpieczeństwa, potrzebuje wsparcia i opieki ze strony dorosłych. Potrzebuje naszej mądrości, by móc rozwinąć skrzydła..”

1. Nie porównuj mnie z innymi.

” Każde dziecko jest niepowtarzalne. Każde potrzebuje czasu by oswoić świat, który poznaje…Jedne dzieci potrzebują go mniej, inne- więcej… Jedne wciąż biegają- gdy pozostałe-przyglądają się, uważnie badając każdy szczegół. Ja też jestem niepowtarzalny”.

2. Kochaj mnie- i mów mi o tym

” Przypominaj mi o tym, że mnie kochasz. Opowiadaj mi, jak mnie kochasz. Nawet jeśli mam już dużo lat. Trudno żyć bez takich słów. Trudno dorastać. Trudno dojrzewać. Trudno wzlatywać…”

3. Szanuj mnie

” Nie mów o mnie: ‘ bałaganiarz, zapominalski, fujara, ciapa, maluch”.. Nie mówisz tak o znajomych dorosłych, choć też gubią rzeczy i rozlewają kawę. Ja nie staję się powoli człowiekiem- ja nim już jestem.”

4. Przygotuj mnie na zmiany

” Opowiadając mi o tym, co będzie, nie używaj wielu przymiotników. Nie roztaczaj cudownych wizji. Nie wplataj słów takich jak: super, fajnie cudowanie, wspaniale, na pewno.. Podejdź do tego spokojnie. Naturalnie. Zwyczajnie. Codziennie. Jest wielka różnica pomiędzy mądrym wspieraniem, a nieprawdziwą reklamą…”

5. Przytulaj mnie

” Może próbowałem zbyt długo i daremnie zwrócić na siebie uwagę, więc dziś zamykam się szczelnie i z nikim już nie rozmawiam… Może buntuję się otwarcie, kłócę się o wszystko, nie słucham nikogo…Przytul mnie. Efekt cię zadziwi.”

6. Rozumiem więcej niż myślisz

” Gdy ktoś o mnie pyta, pozwól mi samemu odpowiedzieć. Powiedz o mnie: on zna odpowiedź, sam może mówić… To znak Twojego zaufania i szacunku do mnie.”

7. Mów do mnie przy mnie

” Nie rozmawiaj z kimś źle o mnie- w mojej obecności. Nie opowiadaj o rzeczach, których nie potrafiłem, nie umiem zrobić, kiedy ja stoję obok…Kiedy martwisz się, że ” on jeszcze nie używa nocniczka”, że ” powinien już wiązać buciki”, że ” inne dzieci już czytają”… (..) Gdy słucham, jak o moich niepowodzeniach rozmawiasz z inną dorosłą osobą, czuję się źle. Wszystko wokół staje się szare, a ja zaczynam myśleć, że ważne jest tylko to, co się nie udaje, co nie wychodzi…”

8. Pozwól mi być dzieckiem, nie pomnikiem

” Daj mi prawo. Do pomyłki. Do poplamienia, do pobrudzenia. Do bycia nieidealnym. Do gorszego samopoczucia, do chwil zwątpienia i zawahania. Do zapomnienia, złości i płaczu.. Do bycia zwykłym dzieckiem.”

9. Zawsze się nadaję

” Każdy się NADAJE. Każde dziecko się nadaje. Może dopiero za kilka tygodni, miesięcy, może za kilka lat poradzę sobie z tym, z czym moi rówieśnicy radzą sobie dziś. Ale nawet jeśli tak jest, nikt nie ma prawa powiedzieć mi, dziecku, że się nie nadaję…”

10. Podaj mi rękę

” Czuję się znacznie lepiej, gdy jesteś tuż obok, staję się znacznie pewniejszy gdy siedzę tuż przy Tobie… Gdy tłumaczysz mi, opowiadasz, co widzę i przeżywam, czuję się bezpiecznie. Wyjaśniasz mi: dlaczego? po co? gdzie?”

11. Tłumacz mi trudne sprawy

” Tłumacz mi, po co są sprzeczki. Odmienne zdania. Tłumacz, że możemy je mieć. (..) Sprzeczka nie jest czymś złym, że możemy się kłócić i godzić”

12. Chciałbym być sobą

” Przestań tłumaczyć mi, co jest ładne, a co brzydkie. Nie wskazuj, czym Twoim zdaniem, powinienem się zachwycać, a czym-nie. Nie pokazuj mi świata takiego, jakim widzisz go Ty… (..) Nie każ mi stawać się na Twoje podobieństwo. Pozwól mi być różnym od Ciebie.”

13. Pozwól mi się złościć

“Złość jest emocją, która pojawia się we mnie i pozwala mi zareagować, by mnie chronić. Bronić własnych granic, prywatności,  zabawek… To uczucie- mam prawo go doświadczać… Mam prawo czuć. Mam prawo- do mojej złości. Jest dobra, podobnie jak inne uczucia”.

14. Pozwól mi płakać

” Skąd wiesz, że nie mam o co płakać? Dlaczego uważasz, iż nie mam powodu… Wiesz lepiej, co czuję? Z wysokości swego metra siedemdziesiąt? (..) Uczuciowe zranienia dzieci nie są tak widoczne jak zadrapania i siniaki. Ale to nie znaczy, że ich nie ma. Przeciwnie- są- i bolą często bardziej.”

15. Lubię krzyczeć i biegać

” Jeśli wciąż będę napotykał Twoje: ” nie rób, nie ruszaj, nie wchodź, nie skacz, stój spokojnie…”- stanę się marionetką. Przestanę być mocnym, radosnym dzieckiem. Stanę się smutnym, małym człowiekiem”

16. Jeżeli mnie kochasz

” Jeżeli mnie kochasz, ważniejszy od Twojej złości na moje nieposłuszeństwo, powinien być dla Ciebie mój ból i to, by go utulić…”

17. Pozwól sobie na błędy

” Nie ma idealnych rodziców, opiekunów. Nie chcę, byś była idealna. Nie chcę byś była doskonała. Dla mnie zawsze taka jesteś. Zawsze najważniejsza”

18. Nie lekceważ moich lęków

” Nie śmiej się z moich lęków… Nie pomożesz mi w poradzeniu sobie z moimi lękami, zapewniając, że one nie istnieją”

19. Naucz mnie prosić

” Naucz mnie prosić. Wytłumacz- jak to zrobić. Pokaż, że inni ludzie nie znają moich potrzeb i nie rozumieją ich, jeśli im o nich nie opowiem. Naucz mnie mówić wprost. To najlepszy, najzdrowszy sposób komunikowania się”

20. Podaruj mi swój czas

” Nie kupuj mi kolejnego prezentu na Dzień Dziecka, urodziny… Podaruj mi w prezencie SWÓJ CZAS… Zaproś mnie na huśtawki, pobiegaj ze mną po lesie, pokoloruj świat. Odwiedź ze mną zwierzaki w zoo, pomaluj bucie- mnie i sobie (..). Choć w jednym dniu nie bądź taka Bardzo Dorosła…Bardzo Zajęta.”

21. O mądrości dawania

” Nie dawaj mi wszystkiego, o co poproszę. Czasami robię to tylko po to, by zobaczyć, do jakich granic mogę czegoś od Ciebie wymagać. Ale tak naprawdę to nie moja prośba, lecz Twoja decyzja sprawia, że wymagam więcej i więcej…

22. Wspieraj mnie mądrze

” Jeśli ufasz mi i chcesz, bym stawał się bardziej samodzielny- pozwól mi na to. Pozwól mi próbować. Pozwól mi doświadczać…Potrzebuję Twojego wsparcia, lecz-nie wyręczania; nie-zastępowania mnie.”

23. Nie przydeptuj małych skrzydeł

” Potrzebuję Twojej wiary we mnie. Ona unosi moje skrzydła. Ty, moja mądra, dorosła Mamo we mnie wierzysz. Ty, dorosły, potężny Tato- ufasz, że dam radę, wiec ja- Wasz malutki syn, Wasza mała córeczka- PORADZĘ SOBIE.

Otoczony Twoimi ciepłymi zapewnieniami odnajdę w sobie siłę do tego, by sobie poradzić. Otulony Twoim wsparciem, Twoją pewnością i wiarą we mnie- będę latał….