W latach 90-tych XX wieku dyrektor pewnej szkoły w Los Angeles stanął przed ciężkim wyzwaniem. Na terenie jego placówki atmosfera stawała się coraz bardziej napięta. Przemoc i rozboje pomiędzy uczniami wymykała się spod kontroli, motywacja do nauki znajdowała się na bardzo niskim poziomie, a nauczyciele czuli się zniechęceni do pracy. Kolejne programy, wprowadzane w celu poprawy sytuacji nie przynosiły rezultatów. Zaostrzenie regulaminu, kary i wyciąganie konsekwencji tylko pogarszały atmosferę. Dyrektor tracił powoli nadzieję, że uda mu się przezwyciężyć narastającą spiralę trudności.

Chwytając się ostatniej deski ratunku, do szkoły zaproszono Dennisa Embry, psychologa zajmującego się  tworzeniem i testowaniem programów poprawiających relację pomiędzy uczniami. Embry przedstawił dyrektorowi badania, które odtąd miałby wyznaczać nowy kierunek ich pracy.W skrócie brzmiały one “bycie miłym dla innych ludzi powoduje, że stają się oni mniej agresywni”.

Plan wcielono w życie. Budowanie pozytywnej, wspierającej atmosfery zaczętą od techniki nazwanej “tootle notes”- dostrzeganiu dobra w drugiej osobie i dziękowaniu jej za to. Społeczność szkolna zaczęła pisać sobie nawzajem notatki z podziękowaniami. Pisali nauczyciele do uczniów, uczniowie do nauczycieli, uczniowie do siebie nawzajem, nauczyciele do rodziców, rodzice do dzieci, dzieci do dyrektora. I tak dalej. Podziękowania były różne: za pożyczenie długopisu, za zabawę w czasie przerwy (nikt inny nie chciał się ze mną bawić. Dzięki tobie poczułem się lepiej), za ciekawie przygotowaną lekcję, za cierpliwość, życzliwość. Pisanie podziękowań do siebie nawzajem stało się rytuałem szkoły, który miał miejsce przynajmniej raz w tygodniu.

Okazało się, że ta prosta technika dokonała magii: zmniejszyła się przemoc i poziom agresji, zwiększyła się ilość zachowań prospołecznych, a nawet redukcji uległa ilość trudnych zachowań związanych np. z ADHD. To wszystko przełożyło się do wzrostu motywacji do pracy-  uczniowie zaczęli osiągać lepsze wyniki w nauce.

Podziękowania przynoszą rezultaty nie tylko w szkole. Badacze Uniwersytety w Pensylwania zauważyli, że jeśli przełożeni wyrażali wdzięczność swoim pracownikom za zaangażowanie w pracę, to osiągali oni o wiele lepsze rezultaty. W niektórych przypadkach słowa “dziękuję” powodowały wzrost efektywności rzędu prawie 50%!

Jak to się dzieję, że podziękowanie przekłada się na wzrost  motywacji do działania? Psycholodzy zwracają uwagę na przynajmniej dwa mechanizmy leżące u podłoża wyrażania wdzięczności. Po pierwsze, działa tu pozytywna afirmacja. Gdy dziękujemy, dajemy drugiej osobie informację, co zrobiła dobrego- a to motywuje do dalszej pracy nad sobą. Po drugie, wdzięczność buduje relację, budzi pozytywne emocje i optymistyczne spojrzenie na świat. To wszystko powoduje, że się po prostu chce.

Ale to nie koniec. Okazuje się, że wyrażanie wdzięczności działa nie tylko na tego, któremu dziękujemy. Działa przede wszystkim na nas. Pokazały to wyraźnie badania mi.in profesora Martina Seligmana. Badani, którzy mieli za zadanie napisać list, który zawierał podziękowanie dla osób ważnych w ich życiu, same czuły się bardziej szczęśliwe. Magia wdzięczności jest więc sprawiedliwa i działa więc w dwie strony.

Mam wrażenie, że zupełnie nie doceniamy potęgi tkwiących w słowach “dziękuję ci za..” Przyjmujemy za oczywistość ( i przez to nie zauważamy), że dziecko na czas przygotowało się do wyjścia, pomogło nam rozwiesić pranie, poczekało spokojnie, aż skończymy rozmawiać przez telefon. Robimy za to wiele, aby od najmłodszych lat stworzyć środowisko, w którym za wszystko należy się “zapłata.”Za grzeczne siedzenie w ławce, wyrecytowanie wierszyka, posprzątanie zabawek.

Czasem najskuteczniej działa to, co jest za darmo.

źródła:

Embry DD, Flannery DJ, Vazsonyi AT, Powell KE, Atha H: PeaceBuilders: A theoretically driven, school-based model for early violence prevention. American Journal of Preventive Medicine 1996, 12(5, Suppl):91.

Flannery DJ, Vazsonyi AT, Liau AK, Guo S, Powell KE, Atha H, Vesterdal W, Embry DD: Initial behavior outcomes for the PeaceBuilders universal school-based violence prevention program. Developmental Psychology 2003, 39(2):292-308.

Embry DD, Biglan A: Evidence-Based Kernels: Fundamental Units of Behavioral Influence. Clinical Child & Family Psychology Review 2008, 11(3):75-113.

Seligman MEP, et al. “Empirical Validation of Interventions,” American Psychologist (July–Aug. 2005): Vol. 60, No. 1, pp. 410–21.

Grant AM, et al. “A Little Thanks Goes a Long Way: Explaining Why Gratitude Expressions Motivate Prosocial Behavior,” Journal of Personality and Social Psychology (June 2010): Vol. 98, No. 6, pp. 946–55.